بسمه تعالی

گزارش تحلیلی عملکرد اداره کل امور عشایر استان آذربایجانغربی

 

فلسفه وجودی سازمانها، نیازهای جوامع انسانی است. لذا این نیازها موجبات پیدایش سازمانها را فراهم می سازد.

همانطور که میدانیم  دربرنامه ریزیهای کشور ما همواره از سه جامعه نام می برند :جامعه شهری،جامعه روستائی و جامعه عشایری.

   جامعه عشایری در بین این جوامع ،کم برخوردارترین،دورافتاده ترین و از نظر اقتصادی محروم ترین جامعه ما مـحسوب می گردد این جامعه در واقع از نظر مواهب طبیعی نیز کم بهره است،چرا که در این مناطق به دلیل کوهستانی بودن،خاک و زمین مناسب برای کشاورزی وجود ندارد؛مهم تر اینکه در برنامه ریزیهای کشوری کمتر مورد توجه قرار گرفته و در توزیع منابع مالی و اقدامات توسعه ای در حاشیه های برنامه ریزی قرار گرفته است این عامل وفقر  امکانات مادی،  موقعیت جغرافیایی و توپوگرافی و آب و هوایی منطقه ، پایین بودن سطح سواد و...باعث شده است این جامعه از دیگر جوامع کشور عقب بماند. مجموعه  عوامل مذکور،و نارسائیها و کمبودهای ملموس سبب شد سازمانی با عنوان سازمان امور عشایر شکل گیرد  تا پاسخگویی نیازهای موجود باشد.

   اداره کل امور عشایر استان آذربایجان غربی با هدف ارائه خدمات به منظور توسعه وبهبود وضعیت اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی عشایر در حیطه مطالعه و شناسائی کانونهای مستعد توسعه مناطق عشایری، ایجاد و گسترش تعاونی های عشایری ، ، تهیه و توزیع نیازهای مصرفی خانوارهای عشایری ،نهاده های دامی عشایر و فراهم آوردن زمینه اشتغال ،تسهیل در امر خدمات رسانی در حوزه کشاورزی و دامداری وبرنامه ریزی درجهت ساماندهی به کوچ و اسکان  عشایر،با توجه به امکانات و پتانسیل های منطقه فعالیت می نماید.

    عشایر آذربایجان غربی مشتمل بر15599  خانوار و جمعیتی بالغ بر   103927 نفر که در قالب 12 ایل و 21 طایفه مستقل در 303 کانون توسعه مستقر می باشند. تقریبا 4% از جمعیت استان و بیش از 11% جمعیت روسـتائی اسـتان را تشـکیل می دهـند کـه جـزء سومین اسـتان عشایری کـشور از نـظـر جـمعیت محـسوب مـی گردد.عشایر استان با  دراختیار داشتن بیـش از دو میلـیون واحد دامی حدود 25% پروتئین استان را تـامیـن مـی کنند.[تولید سالانه گوشت قرمز (13هزارتن)معادل 3/11 درصد گوشت تولیدی استان و سایر فرآورده های دامی شامل شـیر(70000 تن)پشم و مو(2500 تن) و مقـدار مـتـنـابهی کشک و روغن و ...تولیـدو به بـازار مـصرف عرضـه می نمایند.]

 اداره کل امور عشایر استان آذربایجان غربی خدمات خود را در چهار محور به شرح زیر به جامعه عشایری ارائه می دهد:

طرح عملیات اجرائی  اسکان: با هدف تامین آب کشاورزی،کمک به زراعت و تامین علوفه

ارائه خدمات پشتیبانی به کوچندگان: با هدف تسهیل در امر کوچ و ارائه خدمات در ییلاق

 مطالعات ساماندهی عشایر:  با هدف پتانسیل یابی ودستیابی به  پروژه های قابل اجرا

 طرح جایگزینی سوخت فسیلی:   با هدف تامین سوخت مورد نیاز (نفت و گاز )جهت کمک به آسایش خانوارهای عشایری و جلوگیری از بوته کنی و تخریب مراتع

   اداره کل امور عشایر با داشتن  145 پست سازمانی مصوب در استان آذربایجان غربی ،در طول عمر 33 ساله خود هیچ وقت  نتوانست ظرفیت پرسنلی خود را تکمیل کند و همواره با کمتر از50 درصد پرسنل مورد نیازبه   ارائه خدمات پرداخته است.با همه این کاستیها در طول حیات خود خدمات شایسته ای به جامعه هدف ارائه نموده است؛که از آن جمله احداث خط انتقال و شبکه آبرسانی آب شرب به بیش از 170 آبادی عشایری،احداث بیش از 23 مورد انبار چندمنظوره 500 تنی،احداث و راه اندازی بیش از 50 فروشگاه تعاونی عشایری،(که با استفاده از مستحدثات مذکور همواره به بیش از یکصد هزار نفر از جمعیت عشایری استان خدمات کالارسانی انجام  شده و نهاده های دامی مورد نیاز  بیش از 2 میلیون واحد دامی در حد امکان فراهم شده است.)

    در زمینه اجرای طرح سوخت فسیلی (توزیع نفت و گاز )تاکنون بیش از50جایگاه توزیع نفت و بیش از 60جایگاه توزیع گاز مایع در مناطق عشایری احداث گردیده و بیش از6000کپسول 11 کیلوئی در اختیار خانوارهای عشایری قرار گرفته است.شایان ذکر است که در حال حاضر بیش از 95 درصد از خانوارهای عشایری به نعمت نفت و گاز دسترسی دارند.
    در زمینه تأمین آب کشاورزی وکمک به تأمین علوفه و زراعت، تاکنون بیش از 180کیلومتر کانال انتقال آب ،بیش از  22000متر مکعب(جمعا 44 مورد ) استخر ذخیره آب کشاورزی ، واحداث بیش از 20مورد آببند انحرافی، تسطیح ،تجهیز و واگذاری بیش از 1800 هکتار زمین کشاورزی، حفر و تجهیز بیش از25 حلقه چاه آب کشاورزی و آب شرب اقدام نموده است ،  همچنین احداث بیش از20مورد پل ارتباطی ، 300متر دیوار ساحلی ، احداث ،مرمت و بازسازی بیش از 1000کیلومترایلراه عشایری ،180 مورد آبشخور دامی ،بیش از 180 مورد بهسازی چشمه از خدمات اداره کل امور عشایری در طول حیات خود در جامعه عشایری میباشد .علاوه بر خدمات مذکور که هم عشایر کوچنده و هم عشایر اسکان یافته به نوعی از آنها بهره مند شده اند با احداث یک سایت اسکان در شهرستان ماکوقریب به  400خانوار از عشایر در شهرستان مذکور به طور دائم اسکان یافته اند

برگزاری کلاسهای آموزشی و ترویجی به مدت 51200نفر روز ،احداث بیش از 700 دستگاه سرویس بهداشتی در مناطق ییلاقی و قشلاقی عشایر ،آبرسانی سیار برای بیش از 1500 خانوار در مدت بیش از 10 سال ،تهیه و توزیع بیش از یکصد دستگاه تانکر آب ثابت و سیار در مناطق عشایری اقدام نموده است.قابل ذکر است که با استفاده از اعتبارات عمرانی  سال 90 که بالغ بر 15800 میلیون ریال می باشد این اداره کل توانسته است پروژه های عمرانی زیر را در کمتراز 4 ماه به مرحله اجرا برساند : مرمت و بازسازی ایلراههای عشایری(173 کیلومتر)بهسازی چشمه با احداث آبشخور دامی واحداث خطوط انتقال آب به آبشخورهای  دامی(جمعاً 63 مورد)احداث سرویسهای بهداشتی 41 مورد،حصارکشی دور استخر آب کشاورزی(230 متر مربع)حصارکشی دور تانکر آب شرب319 متر مربع،احداث آببند(3/834 متر مکعب)،احداث دیوار ساحلی(300مترمکعب)کمک به بهسازی و نوسازی اماکن دامی 1000 متر مربع،مرمت و بازسازی جایگاه توزیع گاز مایع 2 مورد ،احداث کانال انتقال آب کشاورزی 2210 متر، برگزاری دوره های آموزشی و ترویجی 6174نفرروز،انجام مطالعات ساماندهی عشایر(3 مورد)

شایان ذکر است که پروژه های مذکور در 11 شهرستان عشایرنشین اجرا شده است

علاوه بر خدمات فوق میتوان به عقد تفاهم نامه فیمابین فرماندهی مرزبانی ، قرارگاه حمزه سیدالشهداء و سازمان بسیج جامعه عشایری استان ،ادره کل آموزش و پرورش استان ،سازمان فنی و حرفه ای، جهت تسهیل در امر خدمات رسانی در مناطق عشایری در حیطه آشنایی با حرفه ها و فعالیت های جدید با اعطاء گواهینامه های رسمی از سازمان فنی و حرفه ای و انجام خدمات پزشکی و دامپزشکی بصورت رایگان اشاره نمودهمچنین در راستای  سیاست گذاری و تعامل بین دستگاههای اجرایی که انعقاد  این تفاهم نامه ها موجب تسهیل و تسریع در خدمات رسانی به جامعه عشایری گردیده است . و همچنین اجرایی نمودن مفاد آیین نامه ساماندهی عشایر(که این مهم سبب گردیده اکثر  دستگاهها ازجمله  آموزش و پرورش با هزینه کرد اعتباری بالغ بر 15 میلیارد ریال ،شرکت آب و فاضلاب روستایی 5/26میلیارد ریال وسایر دستگاههای اجرایی نیز مبالغ قابل توجهی را در مناطق عشایری هزینه کنند )  و شورای عالی عشایر کشور اقدام به تشکیل شوراهای  عشایری درشهرستانها از نیمه دوم سال 90 نموده که با تشکیل جلسات مستمر معضلات و چالش های موجود با حضور فرمانداران و جمعی از مسئولین ذیربط مورد بحث و بررسی قرار گرفته و در کنار آن با بازدید از پروژه ها و اقدامات انجام یافته و دیدار از چادرهای عشایری در مناطق ییلاقی به درخواست های عشایر عزیز از نزدیک  رسیدگی شده  و با حضور در منطقه ،ظرفیت ها و پتانسیل های موجود  مورد ارزیابی قرار گرفته، تا با ایجاد امکانات توسعه ای و رسیدگی به مشکلات آنان گامی در زدودن چهره محرومیت از جامعه عشایری با تعامل با نهادهای ذیربط برداشته شود .

مدیر کل امور عشایر در  تشریح عملکرد اداره امور تعاونیها و مشارکت مردمی افزود اداره امور تعاونیها و مشارکت مردمی این اداره کل با دارابودن بیش از 50 فروشگاه تعاونی عشایری و10 شرکت های تعاونی عشایری در 10 شهرستان به 23544خانوار عشایری  با جمعیت 116000نفر بعنوان سهامدار شرکتها و با سرمایه 15992 میلیون ریال ارائه خدمات مینمایند که در این راستا توانسته است در سال 90 و نیمه اول سال جاری مجموعاً با توزیع 24000تن علوفه دامی (اعم از جو ، کنسانتره دامی ،سبوس و گندم شکسته و همچنین توزیع گاز مایع (60000سیلندر سال 90 ،42000سیلندر در سال 91 )،خرید و توزیع مواد سوختی (4580000لیتر در سال 90، 11711هزار لیتر در سال 91 ) ،خرید و فروش دام زنده عشایری (510 راس در سال 91 ) پرورش ماهی(10000قطعه در سال 91 ) ،خرید و فروش صنایع دستی (370میلیون ریال در سال 91 ) بیمه دام عشایر (32054راس در سال 91 )خدمات رسانی نماید که امید است با تعامل وهمراهی سایر دستگاههای ذیربط به مشکلات اساسی موجود در این زمینه اعم از تامین و توزیع نهاده های دامی ، مشکل تهیه و توزیع آرد یارانه ای و...خدمات افزون تری ارائه گردد .

در ادامه مدیر کل امور عشایر با نظری اجمالی بر سایر فعالیت های انجام یافته از قبیل: برپایی سیاه چادر و عرضه محصولات عشایری در مناسبت های مختلف من جمله  هفته دفاع مقدس وبرگزاری مراسم تجلیل و دیدار با خانواده معظم شهداء و ایثارگران ،برگزاری بیش از 5 مورد جشنواره در مناطق عشایری در فصل ییلاق با  هدف شناساندن تونمندیها و قابلیت های عشایرو آشنا نمودن نهادهای ذیربط بامعیشت جامعه عشایری  ، احیاء پایگاه مقاومت نصر و تشکیل جلسات مستمر حلقه صالحین ،شرکت درمراسم غباروبی مزار شهداء، تشکیل شرکت های تعاونی بانوان عشایری و صندوق اعتبارات خرد زنان و اخذ اعتبارات بلاعوض از دفتر امور خانواده و بانوان ریاست جمهوری جهت تزریق مالی به       تشکل های بانوان عشایری با هدف ساماندهی و مشارکت بانوان عشایری در عرصه های تولیدی (کسب رتبه اول استانی در جذب اعتبارات از سازمان مرکزی) ، احیاء سایت اداره کل امور عشایر ،بروز رسانی و درج آخرین اخبار و اطلاعات از عملکرد و خدمات ارائه شده ،استقرار میز خدمت ،میزبانی از روسا و کارشناسان اداره کل امور عشایر تبریز و اردبیل به منظور تبادل اطلاعات و انتقال یافته ها جهت دانش افزایی و ارائه راهکارهای لازم جهت رفع موانع موجود  و... خبر داد و افزود مجموع اعتبارات تملک دارائیهای سرمایه ای سال جاری  به مبلغ 8823 میلیون ریال (رشد 15 درصدی  نسبت به سال گذشته )میباشد که با عتبار مذکور این اداره کل در نظر دارد 47 پروژه را اجرا و مورد بهره برداری برساند

وی در ادامه با اشاره برمشکلات عدیده ای از جمله : بازنشستگی جمع کثیری از نیروهای اداره کل ،(کمبود شدید نیروی انسانی در اداره کل، همچنین عدم وجود  کارشناسان زبده و آشنا با مسائل در شهرستانها ،کم بودن   اعتبارات تخصیص یافته (در سال 90 و 91 اعتبارات  مورد نیاز جهت تامین نیازهای مناطق عشایری را در سالهای مذکور  مجموعاً بیش از 80 میلیارد ریال عنوان نمودو متذکر شد که علیرغم تلاش فراوان از منابع ملی و استانی در دو سال مذبور  کمتر از 25 میلیارد اختصاص یافته است) .همچنین به  صعب العبور بودن مناطق جهت اجرای پروژه های عمرانی و کمبود خودرو و امکانات لازم اشاره نموده و  تصریح کرد با وجود کمبودها ومشکلات متعدد موجود توانستیم با اهتمام وجدیت همکاران وظیفه مند  در سایه دولت عدالت محور خدمات مذکور را ارائه داده و گامهایی هر چند کوچک ولی استوار دررشد و شکوفایی جامعه عشایری برداریم امید است با بذل توجه و عنایات تمامی مسئولین صدیق و خدمتگزار نظام جمهوری اسلامی در رشد و تعالی جامعه عشایری و زدودن چهره فقر  از جامعه عشایری و برابری آنان  باسایر جوامع (شهری و روستایی ) گامهای محکمتری برداشته  و با تاسی به فرامین  مقام معظم رهبری (مدظله العالی) " عشایر مرزداران ،سنت داران و حافظان هویت و حیثیت بومی این کشورند " از جامعه عشایری که  قشری مولد و بعنوان یکی از چرخه های تولیدی در اقتصاد و خود کفایی جامعه محسوب میگردندحمایت ویژه ای بنمائیم